آمریکا و هراس از تفکر سیاسی شیعه

به بهانه سفر رهبر معظم انقلاب به قم

خصومت مداوم و بی‌پایان استکبار جهانی به رهبری ایالات متحده با جمهوری اسلامی ایران ریشه در چه چیز دارد؟

 آیا کشمکش میان این دو کنشگر، تنها بر سر موضوعات سیاسی و بین‌المللی همچون پرونده هسته‌ای یا صلح خاورمیانه بوده و آیا در صورت عقب‌نشینی احتمالیِ دولت ایران از مواضع خود در موضوعات مذکور و گردن نهادن به خواست ابرقدرت جهانی، عمر این کشمکشِ دیرپا خاتمه خواهد یافت و راه برای تعامل دوستانه طرفین هموار خواهد گردید؟

عبور از لایه‌های سطحی

طی سه‌دهه‌ای که از تولد انقلاب اسلامی و ظهور یک نظام سیاسیِ منحصر به فرد مبتنی بر شالوده‌های دینی در ایران می‌گذرد، راهبرد ایران‌ستیزی همواره در سرلوحه کار رهبران استکبار جهانی قرار داشته است. این مسئله حکایت از آن دارد که تعارض ابرقدرت سلطه‌گر جهانی با جمهوری اسلامی ایران بسیار عمیق و فراتر از صِرف موضوعات بین‌المللی بوده و از ماهیت نظام سیاسی ایران و رویکرد خاص اسلام شیعی به مقوله سیاست سرچشمه می‌گیرد. به عبارت دیگر آنها نه فقط سوگیری‌های سیاست خارجی ایران بلکه اساس گفتمانی که محصول انقلاب اسلامی محسوب می‌شود را تهدیدی برای منافع خود می‌پندارند.

اصولاً مفاهیم و آموزه‌های بی‌نظیر گفتمان شیعه از جمله باور به امتزاج کامل دین و سیاست، اعتقاد به لزوم نقش‌آفرینیِ فعال رهبران دینی در بستر جامعه، مفتوح دانستن باب اجتهاد در مورد مسائل مستحدثه اجتماعی و بین‌المللی، اعطای حق حاکمیت مشروع به ولی‌فقیه برای زمام‌داری جامعه سیاسی، نفی سلطه‌پذیری و اتخاذ موضع خصمانه در برابر مستکبرین، ترویج روحیه مقاومت، جهاد و شهادت‌طلبی و نیز اعتقاد به محتوم بودن تشکیل حکومت عدل جهانی در سایه انقلاب سراسری منجی الهی، شیعه را تبدیل به موجودیتی توانمند کرده که از ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای به چالش کشیدن منافع ابرقدرت‌ها در سطوح منطقه‌ای و جهانی و ایجاد یک بلوک مقاومت ضدهژمون برخوردار است.

این مسئله موجب شده تا تحلیل‌گران و سیاست‌سازان استکبار، گفتمان پویای شیعه را خطرناک‌ترین تهدید و مانع از ناحیه جهان اسلام در برابر راهبردهای سیطره‌طلبانه خود انگاشته و تلاش فراوانی را مصروف شناسایی، فهم و مهار قدرت این گفتمان سازند. در این میان آنها به خوبی بر نقش کانونی ولایت فقیه، مرجعیت و حوزه‌های علمیه در هدایت دینی و سیاسی جامعه شیعیان وقوف یافته‌اند.

نقش‌آفرینی تاریخی حوزه

شاید نخستین بار دولت استعماری بریتانیا بود که در عهد قاجاریه در ماجرای قرارداد تنباکو و با صدور فتوای تاریخی میرزای شیرازی، آشکارا توان نقش‌آفرینی یک زعیم شیعه و ظرفیت وی برای اعمال فشار نرم بر حکومت و لغو تصمیمات سیاسی را مشاهده کرد.

در دوران سلطنت پهلوی هم ایالات متحده طعم تلخ خروش حوزه علمیه قم علیه قانون کاپیتولاسیون و صف‌آرایی علما به طلایه‌داری امام خمینی(ره) رویاروی بزرگ‌ترین رژیم سرسپرده‌اش در منطقه خاورمیانه را چشید. حتی حربه تبعید امام .....